Ağır Ceza Mahkemesi Görevleri ve Suçları Nelerdir?

Türk hukuk sisteminde, suçların niteliğine ve öngörülen cezanın ağırlığına göre yargılama yapan farklı mahkemeler bulunur. Bu mahkemeler arasında, toplum düzenini en derinden sarsan ve en ağır yaptırımları gerektiren suçlara bakmakla görevli olan mahkeme ise Ağır Ceza Mahkemesi‘dir. Bir davanın bu mahkemede görülüyor olması, isnat edilen suçun ciddiyetinin en önemli göstergesidir.

Peki, Ağır Ceza Mahkemesi’ni diğer mahkemelerden ayıran nedir? Yapısı nasıldır, görevleri nelerdir ve en önemlisi, hangi suçlar bu mahkemenin yetki alanına girer? Bu yazıda, Ağır Ceza Mahkemesi’nin tüm bu yönlerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Ağır Ceza Mahkemesi’nin Yapısı Nasıldır?

Ağır Ceza Mahkemesi’nin en belirgin özelliklerinden biri, yargılamayı bir heyet halinde yürütmesidir. Bu heyet şunlardan oluşur:

• Bir Mahkeme Başkanı (Başkan Hâkim)
• İki Üye Hâkim
• Bir Cumhuriyet Savcısı

Kararlar, bu üç hâkimden oluşan mahkeme heyeti tarafından oy çokluğu veya oy birliği ile verilir. Bu heyet yapısı, bakılan davaların ciddiyeti ve karmaşıklığı nedeniyle daha hassas bir yargılama yapılmasını amaçlar.

Ağır Ceza Mahkemesi’nin Görevleri Nelerdir?

Ağır Ceza Mahkemesi’nin temel görevi, kanunda özel olarak sayılan ve toplumda büyük infial uyandıran suçlarla ilgili ilk derece yargılamasını yapmaktır. Bu mahkemeler, sadece “kovuşturma” yani mahkeme evresini yürütür. Soruşturma evresi yine Cumhuriyet Savcıları tarafından yürütülür.

Temel görevinin yanı sıra, kanunla verilen başka görevleri de yerine getirirler. Örneğin, belirli durumlarda iletişimin denetlenmesi gibi koruma tedbirlerine karar verebilirler.

Ağır Ceza Mahkemesi’nin Yargıladığı Başlıca Suçlar

Bir suçun Ağır Ceza Mahkemesi’nin görev alanına girip girmediği, 5235 sayılı kanunun 12. maddesinde açıkça belirtilmiştir. İşte en sık karşılaşılan ve bu mahkemede görülen bazı önemli suçlar:

1. Devletin Güvenliğine ve Anayasal Düzene Karşı Suçlar

• Kasten Öldürme (TCK m. 81, 82)
• Yağma (Gasp) suçu (TCK m. 148)
• Nitelikli dolandırıcılık (TCK m. 158)
• Hileli iflas (TCK m. 161)
• Parada sahtecilik (TCK m. 197)
• Zimmet (TCK m. 247)
• Rüşvet (TCK m. 252)
• İrtikap (TCK m. 250)
• Resmi belgede sahtecilik (TCK m. 204)
• Anayasal Düzeni ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar (TCK m. 309, 311, 312, 313, 314, 315, 316)
• Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (TCK m. 328, 329, 330, 331, 333, 334, 335, 336, 337)

2. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Suçları

• Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (TCK m. 188)

3. “Katalog Suçlar” ve Diğerleri

Yukarıda sayılanların yanı sıra, Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar da Ağır Ceza Mahkemeleri’nde görülür. Genel bir kural olarak, müebbet hapis, ağırlaştırılmış müebbet hapis ve 10 yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlarla ilgili davalara Ağır Ceza Mahkemeleri bakar.

Asliye Ceza Mahkemesi ile Arasındaki Fark Nedir?

İki mahkeme arasındaki temel farklar şunlardır:

• Görev Alanı: Ağır Ceza Mahkemesi yukarıda sayılan ağır ve spesifik suçlara bakarken, Asliye Ceza Mahkemesi, bu suçların ve diğer özel mahkemelerin (örn: Çocuk Mahkemesi) görev alanına girmeyen diğer tüm dava ve işlere bakar. Genel görevli mahkeme Asliye Ceza’dır.
• Yargılama Usulü: Ağır Ceza Mahkemeleri heyet halinde (3 hâkimli) yargılama yaparken, Asliye Ceza Mahkemeleri kural olarak tek hâkimli olarak görev yapar.

Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılanmak, bir kişinin karşılaşabileceği en ciddi hukuki süreçtir. Cezaların ağırlığı, yargılamanın karmaşıklığı ve sürecin kişinin geleceği üzerindeki derin etkileri nedeniyle, bu aşamada profesyonel bir savunma hayati önem taşır. Bu süreçte deneyimli bir Ankara ceza avukatı ile temsil edilmek, adil yargılanma hakkının tam olarak kullanılabilmesi için bir zorunluluktur.

Ağır Ceza Mahkemelerinin görev ve yetkileri, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev Ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 12. maddesinde düzenlenmiştir. Konunun yasal dayanağını doğrudan incelemek isterseniz, ilgili kanuna Mevzuat.gov.tr resmi sitesinden ulaşabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Her cinayet davasına Ağır Ceza Mahkemesi mi bakar?

Evet. Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen “Kasten Öldürme” suçu (TCK 81, 82) doğrudan Ağır Ceza Mahkemesi’nin görev alanına girmektedir.

Uyuşturucu kullanmak suçundan Ağır Ceza’da mı yargılanırım?

Hayır. “Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak” suçu Asliye Ceza Mahkemesi’nin görev alanındadır. Ağır Ceza Mahkemesi ise uyuşturucu madde “imal ve ticareti” suçlarına bakar.

Ağır Ceza Mahkemesi’nde avukat tutmak zorunlu mu?

Ceza alt sınırı 5 yıldan fazla olan suçlarda, sanığın kendi seçtiği bir avukatı yoksa, baro tarafından kendisine zorunlu olarak bir avukat (müdafii) atanır. Ancak böylesine ciddi bir davada, kişinin kendi seçeceği ve güvendiği bir avukatla çalışması her zaman en doğrusudur.

Sonuç: Ciddi Suçlar, Ciddi Yargılama

Ağır Ceza Mahkemesi, adalet sistemimizin en ağır suçlarla mücadele eden en önemli birimidir. Bu mahkemenin görev alanına giren bir suçla itham edilmek, kişinin hayatını temelden etkileyebilecek sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, sürecin her aşamasında hukuki hakların bilincinde olmak ve nitelikli bir hukuki yardımdan faydalanmak, savunma hakkının eksiksiz bir şekilde kullanılabilmesi için vazgeçilmezdir.