Mirastan Feragat Sözleşmesi Nedir ve Nasıl Yapılır?

Miras hukuku, sadece bir kişinin vefatından sonraki süreçleri değil, aynı zamanda miras bırakanın hayattayken mirasçılarıyla yapabileceği hukuki işlemleri de düzenler. Bu işlemlerin en önemlilerinden biri, bir mirasçının gelecekteki miras hakkından henüz miras bırakan hayattayken vazgeçmesini sağlayan Mirastan Feragat Sözleşmesi‘dir. Bu sözleşme, aile içi malvarlığı planlamasında önemli bir araç olabildiği gibi, ciddi ve geri dönülmez sonuçlar doğuran teknik bir hukuki metindir.

Peki, mirastan feragat sözleşmesi tam olarak nedir? Vefat sonrası yapılan “Reddi Miras” işleminden farkı nedir? Nasıl yapılır ve feragat eden kişinin çocukları bu durumdan nasıl etkilenir? Bu yazıda, bu önemli sözleşmenin tüm yönlerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Mirastan Feragat Sözleşmesi Nedir? (Reddi Miras’tan Farkı)

Mirastan feragat sözleşmesi, müstakbel (gelecekteki) bir mirasçının, ileride kendisine kalacak olan yasal miras hakkından, henüz miras bırakan hayattayken, onunla karşılıklı anlaşarak kısmen veya tamamen vazgeçmesidir. Bu, miras bırakan ile mirasçı arasında yapılan iki taraflı bir “olumsuz miras sözleşmesi”dir.

Bu kurumun, vefat sonrası yapılan Reddi Miras (Mirasın Reddi) ile karıştırılmaması çok önemlidir. Aralarındaki temel farklar şunlardır:

• Zamanlama: Feragat sözleşmesi miras bırakan hayattayken yapılır. Mirasın reddi ise miras bırakan vefat ettikten sonra yapılır.
• Taraflar: Feragat sözleşmesi iki taraflıdır (miras bırakan ve mirasçı). Mirasın reddi ise mirasçının tek taraflı bir beyanıdır.
• Şekil: Feragat sözleşmesi resmi vasiyetname şeklinde (noterde) yapılmak zorundadır. Mirasın reddi ise Sulh Hukuk Mahkemesi’ne yapılacak bir beyanla gerçekleşir.

Mirastan Feragat Sözleşmesi Türleri ve Sonuçları

Feragat sözleşmesi, bir karşılık alınıp alınmadığına göre ikiye ayrılır ve bu ayrım, feragat edenin çocukları (altsoyu) açısından hayati sonuçlar doğurur.

1. İvazlı Feragat (Bir Karşılık Alınarak Yapılan Feragat)

• Nedir?: Mirasçının, miras hakkından vazgeçmesi karşılığında, henüz miras bırakan hayattayken ondan belirli bir malvarlığı veya para gibi bir karşılık (ivaz) almasıdır. Örneğin, babanın, kızına evlenirken bir daire vererek onunla gelecekteki miras hakkından feragat ettiğine dair bir sözleşme yapması.
• En Önemli Sonucu: Bir karşılık alınarak yapılan feragat, sözleşmede aksi belirtilmedikçe, feragat edenin altsoyunu (çocuklarını ve torunlarını) da bağlar. Yani, babasından ev alarak mirastan feragat eden bir kişinin çocukları da dedelerinden miras alamazlar.

2. İvazsız Feragat (Karşılıksız Yapılan Feragat)

• Nedir?: Mirasçının, hiçbir karşılık almadan, tamamen kendi isteğiyle gelecekteki miras hakkından vazgeçmesidir. Örneğin, durumu çok iyi olan bir çocuğun, daha ihtiyaç sahibi olan kardeşine daha fazla pay kalması için babasıyla feragat sözleşmesi yapması.
• En Önemli Sonucu: Karşılıksız feragat, kural olarak feragat edenin altsoyunu (çocuklarını) etkilemez. Bu durumda, feragat eden kişi sanki miras bırakandan önce vefat etmiş gibi kabul edilir ve onun miras payı kendi çocuklarına geçer.

Geçerli Bir Mirastan Feragat Sözleşmesi Nasıl Yapılır? (Şekil Şartları)

Bu sözleşmenin hukuken geçerli olabilmesi için kanunun aradığı çok katı bir şekil şartı vardır. Tarafların kendi aralarında yazılı bir kağıda imza atmaları sözleşmeyi tamamen geçersiz kılar.

Geçerlilik için sözleşme, resmi vasiyetname şeklinde yapılmalıdır. Bu pratikte şu anlama gelir:

• Sözleşme, Noter veya Sulh Hukuk Hâkimi gibi bir resmi memur huzurunda, miras bırakan ve feragat eden mirasçının katılımıyla düzenlenmelidir.
• Sözleşmenin imzalanması sırasında, fiil ehliyetine sahip iki tanığın (şahidin) hazır bulunması zorunludur.

Mirastan Feragat Sözleşmesinin Diğer Sonuçları ve İptali

• Mirasçılık Sıfatının Kaybı: Sözleşme ile miras hakkından feragat eden kişi, miras bırakanın vefatı üzerine mirasçılık sıfatını kaybeder, tereke borçlarından sorumlu olmaz ve mirasın paylaşımına katılamaz.
• İptal Edilmesi: Mirastan feragat sözleşmesi, miras bırakanın veya mirasçının ehliyetsiz olması, iradesinin hata, hile veya tehdit ile sakatlanması gibi durumlarda iptal edilebilir.
• Alacaklıların Hakları: Eğer borca batık bir mirasçı, alacaklılarından mal kaçırmak amacıyla mirastan feragat ederse, alacaklılar bu feragat sözleşmesinin iptali için dava açabilirler.

Mirastan feragat sözleşmesi, hem feragat eden mirasçı hem de onun altsoyu için geri dönülmez sonuçlar doğuran, son derece teknik bir hukuki işlemdir. Gerek böyle bir sözleşme yapmayı düşünen miras bırakanların, gerekse feragat etmeyi düşünen mirasçıların, bu kararı vermeden önce mutlaka bir Ankara miras avukatı ile tüm olası sonuçlarını değerlendirmesi, ileride yaşanabilecek büyük hak kayıplarını önleyecektir.

Mirastan feragat sözleşmesi, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 528. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Konunun yasal dayanağını doğrudan incelemek isterseniz, ilgili kanuna Mevzuat.gov.tr resmi sitesinden ulaşabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Babam hayattayken bana bir ev verdi ve ‘bu senin miras payın’ dedi. Bu feragat sayılır mı?

Hayır. Eğer noterde, iki tanık huzurunda resmi bir “Mirastan Feragat Sözleşmesi” imzalamadıysanız, bu işlem hukuken feragat sayılmaz. Bu durum, daha çok mirasta “denkleştirmeye” tabi bir kazandırma olarak değerlendirilebilir.

Feragat ettikten sonra babam fikrini değiştirip bana yine de miras bırakabilir mi?

Evet. Feragat sözleşmesi sadece yasal mirasçılık payını ortadan kaldırır. Miras bırakan, daha sonra düzenleyeceği bir vasiyetname ile feragat eden mirasçısına belirli bir mal bırakabilir.

Sonuç: Geleceği Planlarken Dikkatli Adım Atın

Mirastan feragat sözleşmesi, aile içi malvarlığı geçişlerini miras bırakan hayattayken düzenlemek için önemli bir araçtır. Ancak, “Reddi Miras” ile karıştırılmaması, ivazlı ve ivazsız feragat arasındaki hayati farkın ve bunun altsoy üzerindeki etkilerinin iyi anlaşılması gerekir. Bu kadar önemli ve geri dönülmez bir hukuki adım atmadan önce profesyonel bir hukuki danışmanlık almak, tüm tarafların menfaatlerini korumak için en doğru yoldur.