Vasiyetname Nasıl Hazırlanır? | Geçerlilik Şartları

Hayatın en doğal gerçeklerinden biri olan vefat sonrası, kişinin mal varlığının (terekesinin) nasıl paylaşılacağı konusu, aileler arasında hassas bir denge gerektirir. Miras bırakanın, yasal mirasçıları dışında belirli kişilere veya kurumlara mal bırakma ya da mirasçıları arasındaki paylaşım oranlarını düzenleme iradesini yansıtan en önemli hukuki belge Vasiyetname‘dir. Ancak bir vasiyetnamenin, vefat sonrası geçerli olabilmesi için kanunun aradığı çok katı şekil şartlarına uyması gerekir.

Bu kapsamlı yazıda, vasiyetnamenin ne olduğunu, kimlerin hazırlayabileceğini, Türk hukukunda geçerli olan vasiyetname türlerini, her birinin nasıl hazırlanması gerektiğini ve vasiyetnameyi geçersiz kılabilecek durumları detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Vasiyetname Yapabilmenin Temel Şartları (Kimler Vasiyetname Hazırlayabilir?)

Bir kişinin hukuken geçerli bir vasiyetname düzenleyebilmesi için iki temel koşulu sağlaması gerekir:

• Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmak: Kişinin, yaptığı işlemin anlam ve sonuçlarını kavrayabilecek akli melekelerinin yerinde olması demektir. İleri derecede yaşlılık, akıl hastalığı veya zayıflığı gibi durumlar ayırt etme gücünü ortadan kaldırabilir ve vasiyetnamenin iptaline neden olabilir.
• 15 Yaşını Doldurmuş Olmak: Kanun, vasiyetname düzenleyebilmek için asgari yaş sınırını 15 olarak belirlemiştir.

Vasiyetname Çeşitleri ve Hazırlanma Yöntemleri

Türk Medeni Kanunu’na göre üç tür vasiyetname vardır. Her birinin hazırlanma usulü ve geçerlilik şartları farklıdır.

1. Resmi Vasiyetname (Noterde Yapılan)

En güvenli, ispatı en kolay ve ileride iptal edilmesi en zor vasiyetname türüdür. Süreç şu şekilde işler:

1. Başvuru: Vasiyetname yapmak isteyen kişi, kimliği ile birlikte notere başvurur. Arzularını notere yazılı olarak sunabilir veya sözlü olarak bildirebilir.
2. Hazırlık: Noter, kişinin beyanlarına uygun olarak vasiyetname metnini hazırlar veya hazırlanan metni inceler.
3. Şahitlerin Varlığı: Vasiyetname, iki tanık (şahit) huzurunda okunur ve imzalanır.
4. İmzalama: Metin, vasiyetçi tarafından okunduktan sonra noter ve iki tanığın önünde imzalanır. Ardından tanıklar ve noter de belgeyi imzalar.

DİKKAT: Resmi vasiyetnamede tanık olamayacak kişiler şunlardır: Fiil ehliyeti olmayanlar, kamu hizmetinden yasaklılar, okuryazar olmayanlar, vasiyetçinin eşi, üstsoy ve altsoy kan hısımları (anne, baba, çocuk, torun), kardeşleri ve bu kişilerin eşleri. Ayrıca, vasiyetname ile kendisine bir kazandırma yapılan kişiler de tanıklık edemez.

2. El Yazılı Vasiyetname

Notere gitmeden, kişinin tek başına hazırlayabileceği bir vasiyetname türüdür. Ancak geçerli olabilmesi için uyulması zorunlu olan üç katı şart vardır:

• Tamamen El Yazısı: Vasiyetnamenin tamamı, başından sonuna kadar bizzat vasiyetçinin kendi el yazısıyla yazılmış olmalıdır. Bilgisayar çıktısı veya daktilo ile yazılıp sadece imzalanan bir belge, el yazılı vasiyetname olarak geçersizdir.
• Tarih: Düzenlendiği tarih (yıl, ay ve gün olarak) metnin içinde yine vasiyetçinin el yazısıyla belirtilmelidir.
• İmza: Metnin tamamı yazılıp tarih atıldıktan sonra, en alta vasiyetçi tarafından el yazısıyla imza atılmalıdır.

Bu tür vasiyetnamelerin kaybolma, tahrif edilme veya vefat sonrası bulunamama gibi riskleri yüksektir. Ayrıca, hukuki dil kullanılmadığı için anlam karmaşasına yol açabilir.

3. Sözlü Vasiyetname (İstisnai ve Geçici Durum)

Bu, sadece olağanüstü durumlarda başvurulabilen istisnai bir yoldur. Kişinin resmi veya el yazılı vasiyetname yapma imkanının olmadığı durumlarda geçerlidir. Bu durumlar:

• Yakın ölüm tehlikesi (ağır bir kaza, kalp krizi vb.)
• Savaş, deprem, sel gibi olağanüstü haller

Kişi, son arzularını iki tanığa aynı anda beyan eder ve onlara bu beyanını vasiyetname olarak yazıya geçirme görevini yükler. Tanıklar, duyduklarını hemen yazıya döküp imzalayarak vakit kaybetmeden bir Sulh veya Asliye Hukuk Mahkemesi’ne teslim etmekle yükümlüdür. Eğer kişi bu olağanüstü durumdan sağ kurtulursa, sözlü vasiyetname 1 ay sonra kendiliğinden geçersiz hale gelir.

Önemli Bir Not: Vasiyetname ve Saklı Pay Hakkı

Geçerli bir vasiyetname düzenlemiş olsanız dahi, kanunun koruma altına aldığı saklı paylı mirasçıların (çocuklar, eş, anne-baba) haklarını tamamen ortadan kaldıramazsınız. Vasiyetnameniz, bu kişilerin saklı paylarına tecavüz ediyorsa, vasiyetnameniz geçersiz olmaz ancak vefatınızdan sonra saklı paylı mirasçılar, haklarını almak için Tenkis Davası açabilirler.

Vasiyetname hazırlamak, geleceğe yönelik en önemli hukuki işlemlerden biridir. Hazırlanan metnin hukuki açıdan geçerli olması, hiçbir şüpheye yer bırakmaması ve ileride iptal davalarına konu olmaması için sürecin bir Ankara miras avukatı ile birlikte yürütülmesi, son arzularınızın eksiksiz bir şekilde yerine getirilmesini güvence altına alır.

Vasiyetname türleri ve geçerlilik şartları, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 531. ve devamı maddelerinde detaylı olarak düzenlenmiştir. Konunun yasal dayanağını doğrudan incelemek isterseniz, ilgili kanuna Mevzuat.gov.tr resmi sitesinden ulaşabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Vasiyetnamemi sonradan değiştirebilir miyim?

Evet. Vasiyetname yapma ehliyetine (akli melekeler yerinde ve 15 yaşından büyük) sahip olduğunuz sürece, önceki vasiyetnamenizi iptal edip yeni bir vasiyetname düzenleyebilirsiniz. Vefat durumunda, hukuken geçerli olan en son tarihli vasiyetnameniz dikkate alınır.

Noterde yapılan vasiyetname bozulabilir mi?

Noterde, iki tanık huzurunda yapılan resmi vasiyetnamenin iptal edilmesi çok zordur. Ancak, vasiyetçinin düzenlendiği tarihte akli melekelerinin yerinde olmadığının veya kandırıldığının/tehdit edildiğinin kesin delillerle ispatlanması gibi istisnai durumlarda iptal davası açılabilir.

El yazılı vasiyetnamemi nerede saklamalıyım?

Güvenli bir kasada, güvendiğiniz bir kişide veya noterde saklayabilirsiniz. Önemli olan, vefatınızdan sonra kolayca bulunabilmesidir.

Sonuç: Geleceğinizi Güvence Altına Alın

Vasiyetname, mal varlığınız üzerindeki son sözünüzü söylemenizi sağlayan güçlü bir hukuki araçtır. Ancak bu aracın amacına ulaşabilmesi için kanunun çizdiği katı kurallara harfiyen uyulması zorunludur. Özellikle karmaşık aile yapıları veya mal varlıkları söz konusu olduğunda, ileride doğabilecek anlaşmazlıkları önlemek ve iradenizin tam olarak yansıtıldığından emin olmak için en güvenli yol, süreci bir avukat danışmanlığında noter aracılığıyla tamamlamaktır.